6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın 11 inci maddesine göre işverenler; çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirmek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirlemek ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri almakla yükümlüdür.
İşyerlerinde, acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmelerin yapılması ve acil durum planlarının hazırlanması zorunludur.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın 12 nci maddesine göre ise ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda işverenler; çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapmak ve çalışanlara gerekli talimatları vermekle yükümlüdür. İşyerinde güvenli toplanma yeri belirlenmeli ve çalışanlar bu konuda bilgilendirilmelidir.
Bu konuda yapılacak çalışmalar, 18 Haziran 2013 tarih ve 28681 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak yapılmalıdır. Buna göre aşağıda belirtilen çalışmaların ve düzenlemelerin yapılması gereklidir.
- Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek ve çalışan ile çalışma çevresini etkileyecek acil durumlar önceden değerlendirilmeli, muhtemel acil durumlar belirlenmelidir.
- Acil durumların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler almalıdır.
- Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeler yapılmalıdır.
- Acil durum planları hazırlanmalı ve tatbikatların yapılması sağlanmalıdır.
- Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişiler dikkate alınarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda çalışan görevlendirilmeli ve her zaman hazır bulunmaları sağlanmalıdır.
- Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
- Acil durumlarda enerji kaynaklarının ve tehlike yaratabilecek sistemlerin olumsuz durumlar yaratmayacak ve koruyucu sistemleri etkilemeyecek şekilde devre dışı bırakılması ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
- Varsa alt işveren ve geçici iş ilişkisi kurulan işverenin çalışanları ile müşteri ve ziyaretçi gibi işyerinde bulunan diğer kişiler acil durumlar konusunda bilgilendirilmelidir.
İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlar aşağıdaki hususlar dikkate alınarak belirlenir:
- Risk değerlendirmesi sonuçları.
- Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali.
- İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar.
- Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali.
- Sabotaj ihtimali.
İşverenler, belirlediği mümkün ve muhtemel acil durumların oluşturabileceği zararları önlemek ve daha büyük etkilerini sınırlandırmak üzere gerekli tedbirleri almalıdır. Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere tedbirler belirlenirken gerekli olduğu durumda ölçüm ve değerlendirmeler yapılmalıdır. Alınacak tedbirler, risklerden korunma ilkelerine uygun olmalı ve toplu korumayı esas almalıdır.
İşverenler; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğde belirlenmiş olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar;
- Arama, kurtarma ve tahliye,
- Yangınla mücadele,
konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirmelidir. İşyerinde çalışan sayılarının daha fazla olması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50’ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirilmelidir.
Ayrıca, ilkyardım konusunda 22/5/2002 tarihli ve 24762 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre ilk yardımcı sertifikası olan destek elemanı da görevlendirilmelidir.
Acil durum planları; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenmelidir.
RİSK MED uzmanları tarafından işyerlerinde tehlike sınıfına uygun olarak acil durum planları hazırlanmakta, acil durum ekiplerinin oluşturulması sağlanmakta, ekip üyelerine gerekli eğitimler verilmekte ve tatbikatlar yaptırılmaktadır.